Тиште шӱм-чоным, уш-акылым пойдара

Марий тиште кече — калыкын ик эн кугу пайремже. Тудын историйже акрет годсо пагытышке шуйналтеш — 1775 ий 10 декабрьыште Санк-Петербург олаште ужалымашке лекше икымше марий грамматике («Сочинения, принадлежащие к грамматике черемисского языка») у илышыш корным почын.
Тений тиде кечылан пӧлеклалтше пайрем кас Курчак театрыш зал тич калыкым чумырен.
Марий тиште кече пайремым Марий Эл правительстве председательын алмаштышыже, Тӱвыра, печать да калык-влакын пашашт шотышто министр Михаил Васютин саламлымашыж дене почо. 
— Тиде кече сылнымутым йӧратыше да книгам ямдылыше-шамычым да литератур дене илышыштым кылдыше-влакым иквереш уша, — палемдыш тудо да Марий Эл Республикым вуйлатыше Леонид Маркеловын саламлыме мутшым лудын пуыш.
Пайрем дене саламлен, Россий Кугыжаныш Думын депутатше Лариса Яковлева телеграмме дене колтен.
Тений Марий писатель ушемым ыштымылан 80 ий темеш. Тидын лӱмеш эртарыме конкурсын иктешлымашыж дене Россий писатель ушем мер организацийын Марий Элысе пӧлкажым вуйлатыше Светлана Архипова палдарен. «Прозо» номинацийыште Зоя Дудина ден Виталий Петухов, «Поэзий» номинацийыште Анатолий Тимиркаев ден Александр Коковихин, йоча-влаклан литературым ямдылыме дене Юрий Соловьев ден Мария Илибаева, «Дебют» номинацийыште Светлана Бессонова ден Вячеслав Комаров лауреат лӱмым сеҥен налыныт. Нунылан дипломым да окса премийым кучыктеныт. Конкурсын спонсоржо — Волжский кундемын эргыже, а кызыт Североморскышто илыше 2-шо ранган капитан Василий Краснов.
9 декабрьыште Марий кугыжаныш университетыште кокымшо гана марла диктантым тӱшкан возеныт. Тудын лектышыжым МарГУ-со калыкле тӱвыра да тӱвыра кокласе коммуникаций институтым вуйлатыше Родион Чузаев иктешлен.
— Кугешнен ойлен кертам: тений диктантым мыят возенам. Эсогыл тупем гыч вӱд йоген. Шкемын туныктышем-влакымат шарналтенам, — палемден Р.Чузаев. — Тыгай диктантын кӱлешлыкшат уло.
Ӱмаште 500 наре, а тений республикыште 840 еҥ, тыгак икмыняр студент Тарту (Эстоний) университет гыч диктантым возеныт. А Оршанке районышто эн шукын (466 еҥ) марий орфографий почеш чын возымыштым терген ончаш ушненыт. Конкурсант-влакын пашаштым тергымеке, Диана Терентьева (МарГУ), Татьяна Петухова (Йошкар-Ола, 30-шо №-ан школын педагогшо) (I вер), Анастасия Кондратьева (МарГУ), Анастасия Зверева (Советский районысо Кельмаксола школын тунемшыже) (II вер), Анастасия Топтыгина (МарГУ), Ирина Караваева (Советский районысо Кельмаксола школын туныктышыжо), Анастасия Домрачева (Семёновко селасе В.Архипов лӱмеш школын тунемшыже) (III вер) марла чын серен моштымыштым пеҥгыдемденыт.
Ты кастене «Марнетын шӱдыржӧ» интернет конкурсын сеҥышыже-влакымат пален нална. Тӱвыра да туныктыш учреждений-влак коклаште республикысе Марий тӱвыра рӱдерын, печать, СМИ коклаште «Марий Эл» гезетын сайтышт эн сайлан шотлалтыныт. Эн сай тематический сайт семын «Арслан» интернет-журналым, эн сай авторский сайт семын Зоя Дудинан интернет лаштыкшым палемденыт.
2013 ийыште «Марий сандалык — Край марийский» журналыште «Саскавий» блогышто «Ӱдырамаш корно» конкурсым увертареныт ыле. Тушко чылаже 11 еҥ 14 йодмашым колтен. Возышо-влак Йошкар-Ола, Морко, Кужэҥер, Звенигово районла, Пошкырт кундем, Чебоксар ола да Карелий гычат лийыныт. Конкурсант-влакын пашаштым аклымеке, Йошкар-Олаште илыше Алевтина Кузнецова акаж нерген возымо очеркше дене икымше верым сеҥен налын.
Пайремын эн чот шӱмым тарватыше татше — «Марий Элын идалыкысе книгаже» VI республиканский конкурсым иктешлымаш. Тений тушко 298 паша пурен.
«Идалыкын эн сай книгаже» — тӱҥ премийым Анатолий Спиридоновын «Югорно» (марлаш Анатолий Мокеев кусарен) книгаже налын.
— «Идалыкын эн сай издательствыже» — «Марий книга издательство»;
— «Книган эн сай сÿретчыже» — Александр Бакулевский А.Спиридоновын «Югорно» книгасе сӱретшылан;
— «Марий йылме дене эн сай книга» — «Кучкыжвлӓ дӓ курныжвлӓ» роман, Виталий Петухов;
— «Марий Эл Республик нерген эн сай книга» — «История становления пожарного дела в Марийском крае: к 365-летию пожарной охраны России», Иван Иванов;
«Кундемысе палыме еҥ-влак нерген эн сай книга» — «Богема провинции» проект, Валерий Тумбаев;
— «Эн сай шымлыме савыктыш» — «Олыкмарий муро», Наталья Мушкина;
— «Эн сай тунемме книга» — «Школа академического рисунка», Валерий Чеботкин;
— «Эн сай поэзий сборник» — «Отдайте поэту планету», Александр Коковихин;
— «Йоча-влаклан эн сай книга» — «Сказки белого облачка», Анатолий Скала;
— «Шочмо элна нерген эн сай книга» — «Родная деревня Петухово», Енаф Парканова ;
— «Эн сай шарныктыш книга» — «Провинциальные мемуары», Арнольд Муравьёв книга серий.
Пайрем касым И.Палантай лӱмеш культур да сымыктыш колледж гыч «Чинчывий» ден «Радуница» ансамбль, Национальный президент школын скрипачше-влак, МарГУ пеленсе «Цармис» куштышо театр, мурызо-влак Александр Егошин, Ирина Мамаева ден Валентина Петрова да вӱдышӧ-влак М.Шкетан лӱмеш Марий кугыжаныш драме театрын артистше-влак Алина Егошина ден Павел Ефимов сӧрастараш полшеныт.

Кидшер
Шонымашым ешараш