Пошкырт кундем тораште верланен гынат, мыланна, марий-влаклан, лишыл да шерге. Туштат марий калык ила, шке илышыжым чоҥа, икшывым кушта, пиалжылан куанен мошта.
«Шийгорнына» дене Илиш районысо Лапкашор ялыште улына. Рушлаже Мари-Менеуз маныт.
Теве клуб велке велосипед дене йоча-влак кудал толыт. Ушкал кӱтӱ пурымек, сурт сомылкам мучашлымек, концертнам ончаш толшо-влак лишемаш тӱҥальыч. Мый уремыште пуйто марий южым шижам. Поснак, кунам йоча-влакын марла мутланымыштым колын, тунар куанет.
Кирилл Гайнуллин, Кирилл Ахмадулин, Сергей Андриянов дене палыме лийым. «Ме футбол дене модына, уремыште велосипед дене кудалыштына. Марла мутланенат, возенат моштена», — маньыч рвезе-влак. Кирилл Гайнуллин пакчаште шӱкым кӱраш полша. Вес Кириллже вӱдым шава, тыгак кроликым пукша. Сергей гын пакчаште пашам ышташ йӧрата. Кугу лиймекышт иктыже депутат, весыже президент лияш шонем маньыч. А Сергей ялозанлык министр лийнем», — мане. Мый Марий Эл нерген мом палымыштым, марий калык могай кундемыште илымым каласкалаш йодым. Тек нине рвезе-влак тыгаяк чолга кушкыт.
Пошкудо Марино ял гыч Ульян Кугубаевич Миннигалин Ольга Дмитриевна пелашыж дене, газетыштына уверым ужмек, концертым ончаш толыныт. Шыма мужыр дене палыме лиймек, поро чонан улмыштым шижым. «Марий Элыште самырык пагытемын ик ужашыже эртен. 1986-87 ийлаште 10 класс деч вара Медведево район Ежово ялозанлык техникумышто агрономлан тунемынам. Тӱшкагудысо ик пӧлемыште Морко район Ядыксола гыч Вениамин Салтыков дене илышна. Эльвира пелашыже денат палыме улына. Мый моткоч нуным кычалам, кылна йомын. Интернет гоч кычалынам, Салтыков фамилиян моткоч шукын улыт, но Веням муын омыл. Садлан тендан полшымо дене йолташем дене угыч икте-весынам муына шонем, ешыжлан кугу саламым колтем. Тек унала толыт. Уло кумылын вучена», — мане Ульян Кугубаевич.
Агрономлан тунем толмек, Ульян Миннигалин эре мланде пелен. «Заря коммунизма» колхозышто латвич ий пашам ыштен, тӱҥ агроном лийын. Ик жап Илиш районысо кермыч заводын технологшылан ыштен. Кызыт Илишевысе машинно-технологий станцийыште полеводство пашам виктара. Марино ялыште ила, пелашыже Ольга Дмитриевна дене кок шочшым куштеныт. Денис эргышт Кагалымыште сварщиклан пашам ышта, Олеся ӱдырышт Нефтекамск олаште ила, йочасадыште — воспитатель. Миннигалинмытын чоныштым куандарыше ик уныкашт уло. Ольга Дмитриевнат — ялыште пагалыме еҥ, тудо фельдшерлан ынде ятыр ий пашам ышта, кажне еҥын тазалыкше верч азаплана. Пермь кундемысе Чайковский оласе медучилищым тунем лекмыж деч вара 25 ий эре ик сомылым шуктен, паша стажше дене канышыште гынат, йӧратыме пашажым кумылын шукта.
Марино ялыште 86 сурт уло, ялысе калык тӱрлӧ вере пашам ышта. Ожно тыште имне вӱта, ушкал ферме лийыныт маныт. Йоча-влак ял деч индеш меҥге торасе Андреевский кыдалаш школышто тунемыт. Тиде поро марий еш «Кугарня» газетым шукертсек лудеш, марий тӱняште могай увер улмым пален шога.
«Шийгорно» командынам клубым вуйлатыше Леонид Велеевич Сайфутдинов вашлие. Пӱнчӧ гай капкылан пӧръеҥ тыматле кумылан улмыжым ыш шылте. Ынде индешымше ий клубышто пашам ышта, «Базытӱр сем” ансамбльым поген, районысо чыла гаяк пайремыште усталыкым ончыктат. «Гармонистна уке лие, тудо узьмакыште, ынде нелылык лектын, садлан ямде сем, фонограмме почеш мурен-куштена. Тӱрлӧ костюмна уло. Ялна мотор, 54 пӧрт уло. Мемнан таҥаш-влак ялыште илат, а самырык тукым торашке кая, родо-шочшыж дек унала гына толын коштеш. Туге гынат ялна кушкеш. Йоча-влак шукемыт, южо самырык еш шочмо мланде пеленак пиалжым чоҥа. Икте жал, ялысе школнам петырышт. Ынде пошкудо рӱдӧ илемыш, Барзамакыш, тунемаш коштыт. Клубланат нелылык лектеш, шонем, вет школ ден клуб ик вере верланеныт, а телылан тулым чарат гын, клубым ырыктен огына керт. Ялыште шочмо годсек илем, тудым йӧратем, олаште иленжат ом керт. Марий Элыште ик ганат лийын омыл, ял гыч лекташ пагыт уке. Телым малена, кеҥежым пашам ыштена», — мыскара йӧре ойлыш Леонид Велеевич.
Лидия Ивановна Фазлыева, мотор марий тувырым чиен, пелашыже Виталий Николаевич дене пырля концертнам ончаш толын. «32 ий кермыч заводышто бухгалтер-кассирлан пашам ыштенам. Лапкашор ӱдыр улам. Андреевка ялыште илем. Кок эргым, кок шешкым, куд уныкам улыт. Тиде марий тувырым шешкым пӧлеклен. Тудо Мишкан район Тӧргымтӱр ял гыч. Ешна дене келшен илена», — палдарыш Лида кокай.
Концертыш ончаш толшо чыла еҥлан таум каласен, ме порын чеверласышна. Те мемнам сай кумылда дене вашлийын ужатен колтышда, тидлан кугу тау. Лапкашор деч вара корнына Анач ялышке ший тасма гаяк шуйналте.
Татьяна Пчёлкина.
Авторын фотожо.