Алексей Алексеев: «Шкетанын мландыштыже» фильмым ныл йылме дене ончен кертыда!

Яков Павлович Майоров (М. Шкетан) 1898 ий 30 октябрьыште Оршанке районысо Тошто Крешын ялеш шочын. М. Шкетанын ачаже кем ургызо улмаш. Еш кугу лийын, но мланде ик лӱмлан веле логалын, сандене Логин Пагуллан поян-влак деч оксам але киндым шуко гана арашыже верештын, а варажым уло ешыж дене нунылан пашам ыштен.
Вич йоча гыч Яковлан гына тунемаш пиал лийын. Тӱҥалтыш школым тунем пытарымек, тудо Ернур селасе двухклассный училищыш тунемаш пура. Тыштат тудо моткоч сай тунемеш. Школым чыла предмет денат «4» да «5» отметке дене пытарен, лач юмын закон дене гына «3» лийын. «Школышто мемнам закон божий дене аҥыртареныт… Поп Громов школым провокатор шотышто арала ыле», воза тудо. Закон божийым йӧратыдымыжлан лийынак Яков учительский семинарийыш пурен кертын огыл.
1912 ий гыч 1916 ий марте тудо мӧҥгыштыжӧ ила, сурт озанлык пашам ышта, руш писатель-влакын произведенийыштым лудеш, шымла.  Тургеневын «Отцы и дети» романжым поснак йӧратен лудын.
Васлий изажым империалистический сарыш колтат. Проска акаже марлан лектеш. Яковлан озанлык паша утларак логалеш. Книгам шуко лудмыжлан тудым вурсат, игылтыт, ачаже дьячколан але поплан тунемаш поктен. Но поп-влакым Яковын изиж годсекак ужмыжо шуын огыл. Тидын нерген «Патыр шольщ-влак» статьяшке возен. 1917 ийыште Яков Павловичым армийыш налыт. Армийыште улмыж годым пашаже кокла гыч лекше коммунист салтак-влак дене палыме лиеш.
Ик ий гыч М. Шкетан армий гыч пӧртылеш, волисполкомыш паша ышташ пура.
Волостьысо финансовый, мланде отделлаште секретарьлан ышта. Тиде пашам ыштымыж годым тудлан ялысе кулак-влак ваштареш кучедалаш верештеш. Тыгак шылын коштшо да калыкым толен илыше дезертир-влакым кучен колташ полшымыжлан Шкетанлан кулак-влак пеш чот сыреныт. 1920 ий 5 майыште кулак-влак, Ернур (Великополье) селаш калыкым ондален поген, бунтым нӧлталтын, совет учрежденийысе пашаеҥ-влакым, нунын коклаште Шкетанымат, пеш чот кыреныт.
Тиде событийым М. Шкетан «Илыш ӱжеш» ойлымашыштыже ончыктен.
1920 ийыште Яков Павлович Яранск олашке уездын калыкле отделышкыже секретарьлан кусарат. А 1922 ийыште М. Шкетан «Йошкар кече» газет редакцийыш литературный пашаеҥлан кусна да шым ий тыште ышта. Газет паша Яков Павловичым литератур да театр деке лишда.
1921-1923 ийлаште тудо «Сардай», «Ормыж», «Шошым сеҥен», «Важык вуян йыдал», «Ачийжат-авийжат» пьесылам, «Юмын языкше» ойлымашым возен. Газетыш статья-влакым серен шоген.
Колхозым организоватлыме жапыште Шкетан редакций гыч шке ялышкыже пӧртылеш, мер пашашке ушна, ялеш колхозым организоватлаш кугу полша. Тудым «Онар» колхозын ревизий комиссий председательжылан сайлат. Ялыште у илышым ыштымаште, у культурым шарымаште Шкетан чолган участвоватлен. Сылнымутан, мыскара произведений, статья-влакым газетлашке эреак возен шоген. Колхозын поянлыкшым кугемдаш уло вийже дене полшен.
Тыгай пашаште улмыжак тудлан ятыр сай, мондалтдыме произведений-влакым возашыже йӧным ыштен. 1930-1937 ийлаште «Эреҥер» романым, «Кодшо румбык», «Шурно», «Лапчык Каритон» пьесылам, «Лукаш», «Мичун уке ачажат», «Капка орол», «Илыш ӱжеш», «Революций водын» ойлымашлам, коло утла мыскара ойлымашым возен.
Яков Павлович Майоров (М. Шкетан) 1937 ий 16 майыште одо пуалме чер дене чеверласен да Оршанке больницеш колен.
Калыкым да шочмо элым йӧратымыжлан, шке элже верч да шке элже верч чаманыде пуымыжлан, усталык пашаж дене коммунистический обществым ыштымаште кугун полшымыжлан Оршанке селаш да Тошто Крешын ялеш М. Шкетанлан памятникым шындыме.
Марий литературын кушкын толмо историйыштыже М. Шкетан, С. Г. Чавайн семынак, кугу верым налын шога. Тудын усталыкше Октябрь революций тулеш шочын да чумыр марий литературын негызышкыже возын.
Яков Павлович Шкетанын лӱмжым нӧлталмаште шуко почеламутым, произведенийым возымо. Мутлан, теве Алексей Алексеев документальный фильмым возен.
Алексей Алексеев фильмже нерген Марий Эл ТВ-лан каласкала:


Палемдем, кодшо ийын Алексей «Кӱсӧ памаш» фильмым тыгак ныл йылме дене возен ыле. А кызыт те «Шкетанын мландыштыже» фильмым марла, рушла, эстонла, англичанла ончен кертыда.Марла — «Шкетанын мландыштыже»

Рушла — «На земле Шкетана»

Эстонла — «LOOMINGURÕÕM»

Англичанла — «JOY OF CREATION»

Кидшер
Шонымашым ешараш