«Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбльым республикыштына веле огыл, ӧрдыж кундемыштат сайын палат. Тиде коллектив кажне ийын йот эллашке гастроль дене лектын коштеш. Теният ансамбль гыч 39 еҥ Европа мучко коштын савырнен, тӱнямбал фестивальыш ушнен. Кум арня жапыште «Марий Эл» ансамбль Испанийысе Валле де Мена, Францийысе Ля фаж сап Жульен, Бельгийысе Намюр олалаште мастарлыкым ончыктен, тусо калыкым марий калыкын мурыжо, куштымашыже дене куандарен.
— Ансамбль у вий дене пойдаралтын. Тӱнямбал фестиваль ӱдыр-влаклан шкешотан тергымаш лийын. Нуно шкеныштым моло дене тӧр кученыт, — ӧрдыж кундемыш миен толмышт нерген каласкала Славик Михайлович. – Ме ятыр вере лийынна. Испанийыш кайыме годым Вильнюсыш, Дрезденыш пуренна. Ола-влак пеш сӧрал улыт. А Испанийыште тӱнямбал фестивальыште мастарлыкым ончыктенна. Мемнан дене пырля Китай, Тайвань, Монголий, Боливий, Замбий, Мексике да моло кундем гыч толшо артист-влак лийыныт. Кажне кечын 35-45 минуташ программым ончыктенна. Кечывалым марий вургемым чиен, ола уремла дене эртенна. Тыгодым марий сем почеш куштенна, тывырдыкым тавенна. Тусо калыклан марий койыш келшыме шижалтын. Нуно кидым веле огыл перат, йол денат тават. Мастер-класс-влакат оҥайын эртеныт. Ме африкан, а нуно марий куштымашым тунемыныт. Кажне кастене опытым вашталташ, ӧрдыж калык дене палыме лияш, культур пашам эртараш йӧн лийын. Мемнам сайын вашлийыныт, ужатен колтеныт. Тиддеч вара корнына Францийыш лупшалтын. Тушто вич кече лийынна. Францийыште Российысе Иркутск ола, Грузий, Ирландий, Испаний да моло эл гыч чылаже шым коллектив лийынна. Фестиваль кугу кӱкшытыштӧ эртен. «Марий Эл» ансамбль вес коллектив-влак коклаште мотор вургемже дене сайынак ойыртемалтын. Тидым тусо организатор-влакат палемденыт. Культур программе деч посна тусо ола-шамычым ончен савырненна, бассейныште йӱштылынна.
Тора кундемыш миен коштшо-влаклан Испанийыште фестивальым почмо годым коллективын кушеч улмыжым оҥайын палдарыме поснак ушешешыт кодын.
— Кажне регионым сӱретлен ончыктеныт. Сӱретлаш лӱмынак Украин гыч ӱдырамаш сӱретчым ӱжыныт. Тудо ошмаш сӱретлен палдарен. Ты сӱрет кугу таблошто койын. Марий Эл Республикнам ойлымо годым ӱдырамаш кож-влакым, поҥгым, шордым сӱретлен. Сӱрет гоч йот калык чодыралан да саскалан поян улмым пален налын. Тыгайым ужмеке, кажнын чонышто куан тул ылыжын, — палемдыш «Марий Эл» ансмабльын тӱҥ администраторжо Марина Неретина.
Испанийыште лиймышт годым марий коллектив деч руш куштымашым куштен ончыкташ йодыныт.
— Ме вес кундемыш руш куштымашым наҥгаен огынал, сандене костюмат пеленна лийын огыл. «Во поле береза стояла» муро почеш йыр пӧрдын куштымашым шындаш йодыныт, фонограммымат пуэныт. Кок кечыште руш куштымашым «шочыктышна». Ӱдыр-влак ош тувырым чиен, кидыш куэ укшым кучен, хороводым куштеныт. Номер пеш келшен, — палемдыш ансамбльын художественный вуйлатышыже, Российын сулло артистше Славик Асмаев.
Ныл кече Испанийыште лиймеке, «Марий Эл» ансамбль Бельгийыш каен. Тиде коллектив тушто ик гана веле огыл лийын. Сандене ончычсо палыме-шамычыштым вашлийын, мутланаш жапым муын. Тусо илыше-влак ансамбльым моктен, ятыр сай шомакым каласеныт.
Вес кундемыш лектын коштмо годым кажныже шкаланже кӱлешаным пален налеш. Тыштат тыгак. «Марий Элын» ӱдыр-рвезыже-влак африканец, испанец, француз да моло кумылан еҥым марла кушташ туныктеныт. Тывырдыкым, йыр шогалын, тошто марий сем почеш куштымашым ончыктеныт.
— Мыланна, марий калыкын шочшыжо-влаклан, марла кушташ нимо йӧсынат ок чуч, а ӧрдыж еҥым туныкташ куштылгыжак огыл. Варажым ушыш шонымаш пура: марий куштымашна — шкешотан, ойыртемалтше. Ме Замбий, Доминикан республиклаште илыше-влакын куштымашыштым тунемынна. Икте-весе дене мутланаш йылмым пален огынал гынат, кузе куштышашым умылтарен моштенна, — палемдыш ансамбльыш шукерте огыл ушнышо Мария Ильина.
Икманаш, тыгай фестиваль марий коллективлан тӱнямбал кӱкшытыш лекташ, йот элысе-влаклан марий калыкын тӱвыраже, койыш-шоктышыжо, вургемже дене палдараш йӧным ышта. Адакшым марий артист-влакланат ӧрдыж кундемым ужаш, тусо калыкын илыш ойыртемжым шижаш полша.
А кызыт коллектив ансамбль вуйлатышыжын, Славик Михайловичын, лӱмгече концертшылан ямдылалтеш. Тудыжо «Марий шыже» фестиваль жапыште эртышаш. Лӱмгече программыш марий, руш, чуваш, украин да моло тӱрлӧ куштымаш-влакым чумыраш шонат.
Октябрь мучаште Уфаште эртаралтше «Пошкырт вел куштымаш» фестивальыш ушнат. Тушко Российын ятыр олаж гыч коллектив-влак мийышаш улыт.
А 27 ноябрьыште «Марий Эл» кугыжаныш куштышо ансамбль 75 ияш лӱмгечыжым пайремлаш тӱҥалеш. Лӱмгече концертыште тӱрлӧ ийлаште тӱрлӧ вуйлатышын шындыме куштымаш-влакым калык ончык луктыт. М.Мурашкон, Ю.Иркабаевын да кызытсе вуйлатышын пашажым пайремыш толшо-влак уэш аклен кертыт. У куштымаш-влакат лийыт.
«Марий Эл» ансамбльын тек ончыкыжымат репертуарже пойдаралтеш да мастарлыкше дене республикыштына, Российыште, йот элыште илыше-влакым умбакыжат тыгак куандараш тӱҥалеш. Арам огыл ты коллективым Марий Эл Республикын визитный карточкыжлан шотлена.
Автор: Алевтина Байкова.
Ансамбльын архивше гыч налме фото-влак.
Налме вер: gazetamariel.ru