Нина Орман: Йоллан ласкалык кӱлеш — йолчиемым чын ойрыза!

Нина Орман«Кидшер» интернет-журнал «ОНА» йолчием кевытын озаже Нина Аркадьевна Орманын «Йоллан ласкалык кӱлеш — йолчиемым чын ойрыза!» статьяжым лудаш темла. 
«Ораде вуй йоллан ласкан илаш эрыкым огеш пу», – ойла калык. Чынже денак, йол мемнан кап-кылнам ӱмыр мучко нумалеш. А ме сайже годым шоналтена мо тудым аралыме нерген? Арам огыл вет еҥ-влак коклаште вес оят кумдан шарлен: йолым шокшышто кучыман, а уке гын — кеч-могай кылме черат пижын кертеш. Теве пӱй корштымо годымат йолым ырыкташ ойлат.
Ынде 21 ий йолчиемым ужалыме пагытыштем могай-гына йолым ужаш логалын. Ӱдырамашын мотор, пӧрден лукмо гай йолжо, мутат уке, шинчам куандара, поро кӧранымаш кумылымат тарвата. А вот кунам ужат проблеман йолым, тунам тыгай еҥлан моткочак полшымо шуэш – тудлан йӧнан йолчиемым ойыраш темлена.
Те иктаж-гана шоналтенда: мыняр жап йолчием дене коштыда? Да, кечымучко, эсогыл кастенат мотор лийын моштыман. Тунамже эшеат кӱкшырак таганым чияш логалеш. Тиде театрыш, иктаж романтик касыш лекме нерген ойлем.
Айдемын, а ӱдырамашын эн ончычак, кажне пагытлан, илышын тӱрлӧ случайжылан келшыше йолчиемже лийшаш: кажне кечын чияш, иктаж пайремыш я театрыш каяш, уремыште каналтен кошташ… Тыгодым кеҥежлан туфльым, сандалем да моло куштылго катам ойырет гын, шыже ден шошылан утларак сай коваштан кем кӱлеш, телым йолчием подош кӱжгӱрак, таган лапкарак, кӧргыштӧ шокшо коваште лийшаш. А тӱҥ шотышто, эреак натуральный коваштан йолчиемым налман, вет тыге йол шӱла да тынар ок нойо. Теве кодшо курымын 90-ше ийлаштыже калык китай йолчиемым чиен. Тудыжым «йыгыжге» чия дене сылнештареныт. Тидак йолым пӱжалтарен. Амалже тыште: йол йыжыҥ коклаште вӱд уло, лач тиде вӱдым чия шупшын. Тыге лу йоҥылыш кушкын, парня кадырген.
Чыла тидым шотыш налын, мый таче раш палем: искусственный йолчиемым нигунам ужалаш ом тӱҥал. Ойырен налме пашам сайын шуктыман, тушко кӧргӧ чоным пыштыман — чыла сомылым радамлен моштыман да еҥ йодмым шижман. Илыш денат ик шӱлыш дене шӱлыман, саман йодмым пален шогыман, садланак мыят Москосо выставкылашке эре коштам, у технологийым шымлем.
Эше иктым шотыш налман: йолчием ГОСТ-лан келшен толшаш, фабрикыште ургымо лийшаш. Посна кундемысе игечымат шотыш налман. Мутлан, мемнан дене чӱчкыдынак ночко, лавыран. Тыгай пагытыште южышт резин кемым чияш тыршат. Пытартыш жапыште тудым у семын ыштат, икманаш, технологий уэм толеш. Туге гынат тыгай кемым эре чияш ом темле – садак резине йолым ок кандаре, тушто тудо ок шӱлӧ.
Йолчиемым ойырымо годым, айдемын йолварняж гыч тӱҥалын, йол копам, таганым, шаклякам, йолмӱшкырым шотыш налман. Эн ончычак, йолчием калыпым чын ойырен моштыман. Тудо шотлан толеш гын, кӱкшӧ таганат ок нойыктаре. Таганжат кап-кылым куандарышаш. А илыш ончыкта: айдеме, кевытыш толмеке, мыняр йолчиемым ок чиен ончо, садак темлыме икымше мужырак шотлан толеш.
Сай да кандарыше катам, кемым налме деч посна, йолым эше кажне кастене леве вӱд дене куандарыман. Кужу кече деч вара шӱялтет тудым, вара малаш вочмо деч ончыч ментолан кремым шӱралтет – кап-кыл мучко ласкалыкым шижат. Южо годым я ванныйыште, я мончаште лопшудо, нуж, шыгыле шудо, лӱмегож вӱдыштӧ йолым кандараш сай. Теве эвкалиптан вӱд йолым арун кучаш полша, тӱрлӧ оккӱл бактерийым пытара. Тыгак чодыраште куткышуэште шогымаш йоллан моткоч пайдале.
Йӧнан йолчием, кастене ласкан каналтымаш, аралук дене йолташ лиймаш – чылажат йоллан кугу полыш. Аралыза йолдам, чийыза чонлан да кап-кыллан келшыше сай йолчиемым.

Сай качестван, куштылго, йолчиемым «ОНА» йолчием кевытыште налаш лиеш. Кевыт нерген »

Автор: Нина Орман, «ОНА» йолчием кевытын озаже.

Кидшер
Шонымашым ешараш