Мо дене тиде кече шарнымашеш кодын? Могай лӱмлӧ еҥ шочмо кечыжым палемда? Тидын нерген «Кидшер» интернет-журналын материалыштыже.
Пайрем да шарнымаш кече
Событий
- 1431 ий — Бургундий герцог Жанна Д’арк лӱман француз талешке-ӱдырым 10 000 франк оксалан англичан-влаклан ужален.
- 1888 ий — Вашингтон олаште М.Стоун коктель йӱымӧ олымпырчылан патентым налын. Тунам тыгай олымпырчым кагаз гыч ыштеныт.
- 1905 ий — Путиловский заводын пашаеҥже-влак забастовкым тӱҥалыныт.
- 1924 ий — Тутанхамон фараонын пирамидыжым муымеке британ экспедиций тӱҥ поянлыкшым – фараонын саркофагшым муыныт. Февраль тылзыште саркофагым почыныт — кӧргыштӧ мумийын шӧртньӧ колоткажым муыныт.
- 1934 ий — Совет Ушемыште икымше гана самолётым радиолокаций йӧн дене каваште эскерен шуктеныт.
Шочыныт
- 1923 ий — Сапаев Василий Федорович, писатель да туныктышо, педагогика наука кандидат, РСФСР школын заслуженный туныктышыжо (1990 колен).
- 1930 ий — Чавайн Юрий Сергей, марий серызе, почеламутчо, музыкант.
- 1938 — Смоленцев Виктор Васильевич, генерал-майор, Шернур кундемын шочшыжо. Тудо Провой кундем кӧргӧ паша пӧлкан оперуполномоченныйлан ышташ тӱҥалын да вуйлатыше марте шуын. А вара республикысе МВД пашаеҥ, вуйлатышын алмаштышыже, министр лийын. «Йошкар Шӱдыр», «За услуги перед Отечеством» орден-влак дене, тыгак кугыжаныш чаптанык дене палемдалтын.
- 1948 — Кузьминых Евгений Васильевич, Марий Элын сулло эмлызыже. Оршанка районышто шочын. 1977-ше ийыште тудо республикысе сар ветеран-влакым эмлыме госпитальысе хирургий пӧлкан вуйлатышыжлан шогалын. Хирургийыште у технологий-влакым шыҥдарымаште тудын надырже моткоч кугу. Евгений Васильевич Пирогов лӱмеш хирург-влак ассоциацийын уста еҥже.
- 1953 — Михопаркин Георгий Афанасьевич, Россий Федерацийын сулло юристше. Чуваш республикыште шочын-кушкын, но Марий Элыштат шке пашаж дене чапым налше прокуратур вуйлатыше. 1987-ше ийыште тудо Чуваш республикысе прокурорын вуйлатышыжлан тыршаш тӱҥалын, а вара Марий Элын прокуроржо лийын.
- 1955 — Григорьев Валерий Помбеевич, тӱвыра пашаеҥ да актёр, Марий Элын сулло артистше. Провой вел мландын эргыже. Шке жапыштыже Майоров-Шкетан лӱмеш кугыжаныш драмтеатрын да Марий самырык театрын сценылаштыже калыкым шке мастарлыкше дене куандарен. Кызыт талантан актер да сценарист Марий тӱвыра рӱдер вуйлатышылан ышта, шкенжым режиссёр могырым терга.
- 1977 — Кузьмин Евгений Петрович, марий шанчызе, историк, историй шанче кандидат (2009), Марий Эл Республикысе С.Г. Чавайн лӱмеш Кугыжаныш премийын лауреатше (2011), В.М.Васильев лӱмеш Йылмым, сылнымутым да историйым шымлыше марий институтын директоржо (2017 ий ӱярня тылзе гыч), Марий калык конгрессын Вуйлатышыже (2018–2020), Марий Эл Республик шымше созыв Кугыжаныш Погынын депутатше (2018), Марий Эл Республик Кугыжаныш Погын Вуйлатышын тӱҥ пашам коден кайыде ыштыше Алмаштарышыже (2019).
Калык пале
- Тиде кече могай лиеш, Идым тылзе тыгаяк лийшаш.
- Тиде кечылан лум мландым ок левед гын — тений шурно лектышан ок лий.