Пеледыш пайрем — мотор пайрем!

Пеледыш пайрем — марий калыкын ик эн йӧратыме да вучымо пайремже. А паледа мо те, икымше гана Пеледыш пайрем 1920 ийыште Йошкар Пеледыш пайрем лӱм дене Шернур селаште эртаралтын. Тылеч вара Пеледыш пайрем Татарстан, Башкортостан республиклаште, Киров, Екатеринбург областьлаште, Моско, Санкт-Петербург, Пермь, Чебоксар олалаште да тулеч моло вереат эртен.
Ты пайрем пашам чаплын шуктышо калыкым саламла, марий айдемылан марий улмыжым шижаш, умылаш полша, иктеш ушнен. йылмым, муро, куштымаш поянлыкшым, сылне вургем ойыртемжым аралаш кумылаҥында. Моло калык дене пырля келшен илаш ӱжеш.
Тений тиде сылне пайрем 20 июньышто Йошкар-Олаште регион-влак кокласе «Пеледыш пайрем» семын эртен. Йӱла почеш пайрем Тумер отышто Агавайрем кумалтыш гыч тӱҥалын. Тиде жапыштак Рÿдö паркыште кудо-влакым (уна пӧртым) вераҥдаш тӱҥалыныт. Тыгак кидмастар-влак шке ӱзгарыштым, районласе ялозанлык предприятий-влак сатуштым ужалымашке луктыныт. Уна пӧрт-влак коклаште «Кудо» конкурс эртен.  Иктешлымеке, III вер дене Кужэҥер районысо Йывансола тӱвыра пӧрт аклалтын, II верым Морко районын кудыжо налын. А эн сайлан У Торъял районын кудыжым шотлымо.
Пайремыш толшо калыклан Ленин лӱмеш тӱвыра полат ончылно И. С. Палантай лӱмеш тӱвыра да сымыктыш колледж да В. И. Ленин лӱмеш тӱвыра полат коллектив-влак концертыштым ончыктеныт. Тышке Йошкар-Оласе да республикысе районла гыч усталык коллектив-влак, мер организаций да калыкле-тӱвыра объединений-влакын еҥышт погыненыт. Пайрем колонно Ленин проспект мучко Ленин лӱмеш площадьыш ошкылын.
Площадьыште «Пеледыш пайремым» почмо торжественный церемоний да театрализоватлыме представлений эртеныт. Йошкар-Олаште илыше да тудын унаже-влакым марий калыкын тӱҥ онаеҥже Александр Таныгин саламлен да сугыньмутым каласен.
Пеледыш пайрем дене калыкым Марий Эл Республикысе Виктер вуйлатышын икымше алмаштышыже, ялозанлык да кочкышвунды министр Александр Яковлевич Егошин 2015 ийыште шошо ага пашам сайын мучашлыме дене саламлен. Тыге «Эн сай муниципал район» номинацийыште У Торъял район сеҥен (район вуйлатыше Блинов Василий Васильевич); «Эн сай ялозанлык предприятий-влак» номинацийыште — Медевево районысо «Шойбулакский» племзавод (вуйлатыше Чунхина Нина Петровна), Параньга районысо «Победа» ялозанлык кооператив (вуйлатыше Павлов Александр Евдокимович), У Торъял районысо «Первый май» ялозанлык кооператив-артель (вуйлатыше Новиков Аркадий Арсеньевиич). Марий Эл Республикысе ялозанлык да кочкышвундо министерствын Чап грамотыж дене да окса премий дене эн сай механизатор-влак палемдалтыныт: Медведево районысо «Шойбулакский» племзаводын тракторист-машинистше Шашков Сергей Витальевич, Морко районысо «Передовик» ялозанлык производство кооперативын, ялозанлык артельын тракторсит-машинистше Ильин Сергей Арсланович да У Торъял районысо «Первый май» ялозанлык производство кооперативын-ялозанлык артельын трактористше Новосёлов Александр Валерьевич. 

Пеледыш пайремп (20)
Пеледыш пайрем

Пайрем дене Кугыжаныш Думын депутатше Лариса Николаевна Яковлева да Марий Кугыжаныш Погынын председательжын алмаштышыже, Марий Оньыжа Анатолий Николаевич Иванов саламленыт. Анатолий Николаевич марий йылмым, кугезе йӱлам арален кодымаште да вияҥдымаште Марий кугыжаныш университетын марий йылме да сылнымут кафедрын доцентшым Сабитов Силантий Сатеевичым, М. Шкетан лÿмеш Марий кугыжаныш драме театрын директор алмаштышыжым Юрий Петрович Русановым да предприниматель Ильин Алексей Мангсуровичым палемден.
Варажым пайрем колонно Комсомольский урем дене Рÿдö каныме да тӱвыра паркыш тарванен. Программе почеш кечыгут мурымашан, куштымашан, модмашан, йоча да спорт мероприятий-влак эртаралтыныт.
Варажым пайрем колонно Комсомольский урем дене Рÿдö каныме да тӱвыра паркыш тарванен. Программе почеш кечыгут мурымашан, куштымашан, модмашан, йоча да спорт мероприятий-влак эртаралтыныт.
Шӱрашан, коман, пареҥге, снеге, торык да тулеч тӱрлӧ-тӱрлӧ мелнам «Саскавий» марий ӱдырамаш ушем «Мелна пайремыш» тамлаш ӱжын. Тушко Марий Эл Республикысе да Йошкар-Оласе озавате-влак ушненыт. Участник-влак мелна кышыл дене толыныт да презентаций годым кӱчыкын каласкаленыт. А мелна дене сийлыме годым, сылне марий мурым йоҥгалтареныт.
Жюри член-влакын каҥашымышт почеш икымше верым Кужэҥер район Шӱдымарий кундемысе Чодыраял коллективлан пуэныт. Кокымшо верыш Медведеве районысо тӱвыра рӱдер лектын. А кумшо верым Советский район Ӱшнӱр села гыч Галина Волкова ден Татьяна Бирюкова пайленыт.
Мелна кышыл-влакым аукционыштат ужаленыт. Чылаштым «Саскавийын» чолга еҥже А.Ильина ӧрыктарен. Тудо мелна кышылым ик тӱжем теҥгелан налын. Чынжымак, марий ватын ыштымыже аклаш лийдыме.
Пашам вораҥдарыше-влакын увертарымышт почеш, тыгай конкурс вес ийынат эртаралташ тӱҥалеш.
Рӱдӧ паркын Тулото алан воктеныже гын, спорт площадке-влакпашам ыштеныт. Иктыштыже чимарий кучедалмаш эртен гын, весыштыже кирам, турым нӧлтеныт, сорымым, мужыр дене шогалын, пила дене пӱчкыныт.
Чимарий кучедалмаште шке патырлыкшым чылаже 16 еҥ ончыктен. Эн изи ийготан-влак коклаште Параньга район гыч 7 ияш Бердей Данилов сеҥен. 18 ий марте ийготан-влак коклаште Морко район гыч Алексей Васинкин ончыко лектын. Кокымшо вер Шернур район гыч Илья Мустаевлан пуалтын, кумшо верым Шернур район гыч Григорий Шабдаров налын. 70 килограмм марте нелытан-влак коклаште икымше вер Морко район гыч Олег Васинкинлан пуалтын. Кокымшо верым Марий Турек район гыч Дмитрий Романов сулен. Кумшо верым Шернур район гыч Николай Казанцев налын. 70 килограмм деч кугурак нелытан-влак коклаште Параньга район гыч Арслан Иванов ончыко лектын. Кокымшо верым Морко район гыч Олег Васинкин налын. Кумшо верт дене Марий-Турек район гыч Дмитрий Романов аклалтын.
Пырням пӱчмаште кандаш мужыр таҥасен. Сеҥышыш В.Веденеев ден А.Черномазова лектыныт.
Каласен кодыман, кирам нӧлтымаште Владимир Веденеев 141 гана кирам нӧлталмыже дене сеҥышыш лектын. Кокымшо верым Йошкар-Ола гыч Олег Власовлан 135 гана кирам нӧлталмылан пуэныт. Кумшо верыш Кужэҥер район гыч Александр Иванов 128 гана кирам нӧлтамыже дене лектын. Чылаже таҥасымаште 10 еҥ шке вийжым терген.
Пеледыш пайрем жапыште марий калыкле культур фестиваль эртен. Тиде фестивальым Марий Эл Республикын Молодежь правительствыже, Марий Эл Республикысе калык-влакын ассамблейже да Тӱвыра печать да калык-влакын пашат шотышто министерстве эртареныт. Фестивальын тӱҥ мероприятийже – тӱшкан шогалын марла куштымаш – Ленин лӱмеш площадьыште эртаралтын. Олыкмарий-влакын куштымашкышт кажне кумылан еҥ ушнен кертын.
Пайрем годым шкешотан рекордым палемденыт чарныде латвич минут куштеныт. Организатор-влакын мутышт почеш, ты гана фестивальышке куд шӱдӧ наре еҥ погынен. Каласен кодыман, куштышо-влак кокаште марий, татар, руш да моло национальностян еҥ-влакат лийыныт — тидыже мутат уке пеш куандара. Тӱвыра программе эркын Республикысе марий тӱвыра рӱдерын эртарыме этнодискотекышкыже куснен.

Кидшер
Шонымашым ешараш