МарГУ – ончыл вуз, тендам тунемаш вуча!

Моло вуз семынак 19 июньышто Марий кугыжаныш университет икымше абитуриент-влакым вашлие. Тений тышке йодмашым эн ончыч Анастасия Чемоданова, Ксения Халтурина, Татьяна Куликова конденыт. Нуно Киров кундем Советск олаште Индустриально-педагогический колледжым тунем пытареныт. Марий манмыла, нунын кидышт куштылго лийын: арня жапыште шӱдӧ дене йодмаш пурен. 
Лач приемный кампанийын пашам тӱҥалмыже вашеш МарГУ-шко куан увер толын: Марий классический университет эше ик гана эффективный радамыште улмыжым пеҥгыдемден. Тиде йодыш да моло проблеме шумлык ме вузын ректоржо, экономике науко доктор Михаил Швецов дене мутым вашталтышна.
— Михаил Николаевич, ме тендам да университетын коллектившым кугу сеҥымаш дене саламлена, тыгай лектышыш але икымше гана шумо: чыла шым показательым сайын шуктымо.
— Чынак, лектыш куандарыше. Российысе Образований да науко министерствылан тыгай мониторингым эртарымыжлан таум веле каласаш кодеш. Тыште икте-весе дене таҥасаш, шке паша лектышетым таҥастараш сай йӧн уло. Ӱмаште эффективность шотышто ик показательым темыме огыл ыле – вес элла гыч тунемше студент-влакын чотышт шотышто. Тений нунын радамышт ятыр гана кушкын. Кодшо ий дене таҥастарымаште шанче-шымлыме паша кугыт 85, 5 процентлан кугемын. Тидыже поснак куандара. Республикысе вузла коклаште МарГУ шкетын веле чыла показательым тичмаш темен. А Юл кундем федерал округлышто сӱрет тыгай: 268 вуз кокла гыч 31 веле чыла показательым сайын шуктен, тидыже 11 процент утларак лиеш.
Кызытсе жаплан келшыше вуз эре вия‰шаш, эре уым кычалшаш. Тений 5 тунемме программе кугыжаныш аккредитицийым эртен: «Эмлыме паша», «Химий», «Экологий да пӱртӱс дене пайдаланымаш», «Вокал искусство», «Фундаментальный да прикладной химий». 2016 ийыште нине направленийлашке федерал бюджет кӱшеш туныкташ шийвундым ойырат да контрольный цифрым палемдат.
— Тӱҥалтыште палемдышна, йот элла гыч толшо студент-влакын чотышт икмыняр гана ешаралтын. Очыни, тений тиде пашам умбакыже шуеда?
— Тыште ме тыгай принциплан эҥертена: тунемаш кажне кумылан еҥым огыл, а сай, келге шинчымашан выпускникым гана налына. Кызыт тӱҥ шотышто мемнан деке СНГ элла гыч толыт. Эн шукын Таджикистан гыч улыт. Тений тыгак Туркмений, Узбекистан, Киргизий дене пашам ыштена. Ме тусо тунемше-влаклан онлайн-лекций-влакым эртарена. Нуным мемнан вӱдышӧ ученыйна-влак лудыт. Мыйын шонымаште, нине элла гыч теният шагалын огыл тунемаш толыт. Мӱндыр йотэлла денат кылна пеҥгыде: тиде Афганистан, Ирак, Ливий, Индий, Китай…

Документым 19 июнь гыч 24 июль марте тыгай адрес дене кондыман: Ленин площадь, 1. Приемный комиссийын телефонжо: 641-541. МаГУ-н сайтше: www.marsu.ru.

— МарГУ финн-угор вузла денат пеҥгыде кылым куча. Кок ий ончыч те I Тӱнямбал финн-угор студент форумым эртарышда. Тений кокымшо гана самырык тукым уэш Йошкар-Олаште погыныш. Нуным ямдылыме годым те шке ончыланда могай цельым шынденда да лектышыжым кузе акледа?
— Тенийсе саманыште тыгай форумын кӱлешлыкше моткоч кугу. Самырык-влак икте-весышт дене вашлийыт, мутым вашталтат, нуно илышышке эре уым, инноваций проект-влакым шыҥдарат. Лач финн-угор студент науко тӱрлӧ тукым шанчызе-влакын пашаштым иктыш кылдыше звено, финн-угор сообществылан икшырымын вияҥаш йӧным ыштыше площадке лийын кодеш. Тений форумым эртараш Российысе Образований да науко министерстве, Марий Элысе Тӱвыра, печать да национальность-влакын пашашт шотышто министерстве полшеныт. Конференций жапыште 7 секций, 5 мастер-класс, 2 демонстрационный площадке пашам ыштеныт. Форумыш Финляндий, Венгрий, Германий, Чехий да Россий Федерацийысе 11 субъект (Башкортостан, Карелий, Коми, Марий Эл, Мордовий, Татарстан, Удмуртий, Чуваший, Хант-Мансий автономный округ, Пермский край, Пензенский область) гыч 235 студент, магистрант да аспирант погынен. Кок кече жапыште пленарный ден секционный заседанийлаште ятыр докладым колыштмо да каҥашыме. Форум финн-угор тӱняшке пурышо студент ден калык-влакым иктыш ушымо идейым илышыш шыҥдарымаште у ошкылым ыштен. Участник-влак тӱрлӧ улыт, кажне делегаций шке семынже уникальный, но чылаштымаш кугезе йӱлашт, культурышт, йылмышт ушен шога. III Тӱнямбал финн-угор студент форум вес ий уэш мотор Йошкар-Олаште, мемнан вузышто эрташ тӱҥалеш.
Меери Коутаниеми— Форумыш толшо уна ден участник-влак МарГУ-н студент театржын «Жестокий урок» премьерыжын икымше зрительже лийыч. Кунам тиде театр шочын?
— Театр студклуб пелен кумшо ий пашам ышта. Тудым тале режиссер да артист, Тӱвыра, печать да национальность-влакын пашашт шотышто министрын алмаштышыже Владимир Актанаев вуйлата. Тушто преподаватель, сотрудник да студент-влак модыт. Теве премьере годым сценыште доцент Сергей Журавлевым, студклуб вуйлатыше Карина Хухаревам, талантан студент-влак Анна Морозовам, Константин Ниловым, молымат ужна. Икманаш, мемнан вузышто самырык тукымлан усталыкым шуараш чыла йӧн уло. Адакшым кодшо кечылаште «Университет» группын «Йошкар-Ола» мурыжын премьерыже лийын. Тудым пеш шокшын вашлийыныт. Кызыт верысе телевидений тудлан клипым ямдыла. Мыйын шонымаште, тудынат ончыкылыкшо волгыдо лиеш.
— Михаил Николаевич, тенийсе приемный кампаний деч те мом вучеда?
— Эн ончычак, мемнан деке эн ушан, кугу балл дене абитуриент-влак тунемаш пурышт. Университетлан тений 1300 утла бюджет верым ойырымо, ӱмашсе деч шӱдылан шукырак. Выпускник-влаклан МарГУ-што 5 институт ден 6 факультетыште чонлан келшыше кеч-могай специальность ден направленийым ойырен налаш лиеш. Тений эше провизор-влакым ямдылан тӱҥалына — «Фармаций» специальностьым почына, тыгак «Нефтехимий» профильыш погена. Мемнан дене тунемаш кумылан-влак шукын лийыт манын ӱшанена. МарГУ-н тӱҥ задачыже – Марий Элын интеллектуал потенциалжым арален кодаш да ешарен толаш. Ме сай специалист-влак ӧрдыж кундемыш ынышт кай, шкенан республикыштак кодышт манын тыршена. Мемнан вуз тачысе саманлан келшыше качественный шинчымашым веле огыл пуа: студент кушто практикым эрташ тӱҥалеш, паша верым муэш — икымше кече гычак пала. Пашам пуышо партнер-влак дене ыштыме ойпидыш ончыко ӱшанлын ончаш йӧным ышта.
МарГУ-н коллектившат шке потенциалжым тичмашын кучылтеш, тидым Россий Минобрнаукын пытартыш мониторингшат пеҥгыдемдыш. Ме Юл кундем федеральный округыштат, чумыр Россий мучкат лидер-влак радамыште каена.
Пагалыме абитуриент-влак, ме тендам Марий кугыжаныш университетыште алал кумылын вучена!

Леонид Гимаев мутланен.

Кидшер
Шонымашым ешараш