Пошкырт кундем Илиш район Анач лӱман марий ялышке миен шуна. Уремыште пычкемыш, йӱд манаш лиеш. А мемнам клуб ончылно моткоч шуко еҥ вуча. Лапкашор ял гыч изиш вараш кодын толынна да йӧндымын чучо гынат, иктат вурсен ыш вашлий. Мӧҥгешла, мемнан верч тургыжланымым веле шижым, вучымышт мыланна тутло эм гай лие.
Анач ял мемнан мурызына, «Шийгорно» концертнан участницыже Татьяна Умурбаеван шочмо ялже улмаш. Татьяна Витальевнам уло ял калык кугу уна, эн лишыл шочшыж гай вучен. Чылан тудым ӧндалыт, поро деч поро мутым ойлат. Тыгай пагалымашым ужмек, концертнам ончаш толшо-влаклан вуйнам савен, пайрем каснам тӱҥална.
Анач ялысе клубым Роза Аликаевна Лаптева вуйлата. «Худрук уке да ты сомылым шке шуктем. «Ош Виче сем» ансамбльым чумыренам. Вургемым ямдым налына, шке погкалена. Марий мурым мурен, марий сем почеш мурен-куштен илышаш ыле, шонем. Вет шке шочмо йылме дене мурыжат эн ямле, калыкыш лектын койышнам ончыктена, куаным налына. Клуб ден библиотеке ик пӧртыштӧ верланеныт да пашам пырля ыштена. Ялыште тӱҥалтыш классым веле коденыт, а ондак школжат кугу ыле, тунемшыжат шуко лийын. Йоча-влак ансамбльыш коштыт, районысо конкурслаште мастарлыкнам ончыктена», — палдарыш Роза Аликаевна.
Вара библиотекарь Римма Камасьевна Яндубаева дене мутланышна. «Тений Кино идалык кая, садлан йоча-влак дене пырля тӱрлӧ пырдыжгазетым ыштена. Заданий тыгай лийын: мультфильмым ончымо да книгам лудмо деч вара сӱретым сӱретлен кондаш. Сеҥыше-влакым палемдышна, пӧлекым кучыктышна. Писатель, мурызо-влак дене палдарена, шочмо кундемнам шымлена. «Кугарня» газетым эре лудын шогена, толмыжым вучена. Подшивкым ыштем, ялысе-влак погынен лудыт. «Изи, тӱня, кугу тӱня», «Ой, йӧратымаш», «Ӱшанем. Вучем» , «Кугарнян кастене» лаштык-влак пеш келшат. Ӱмаште библиотекылан лу тӱжем теҥгеаш марий книга-влакым район гыч кондышт. Илиш районышто ныл марий ял веле. Шкеже Краснокам район Маняк ял гыч улам, тыште ешем дене илем. Ӱмаште «Шийгорно» толеш манмым колна да, Маняк клубыш погынен, концертдам ончаш мийышна, тений адакат тендам вашлияш пиал логале», — мане Римма Яндубаева.
17 июньышто эрдене Анач урем дене Ош Виче эҥер воктеке волышна. Тудо Пошкырт кундемыште эн кужу эҥерлан шотлалтеш. Эҥерын кужытшо – 1430 меҥге. Мотор пӱртӱсым йӧратен ончен, кугу эҥер воктене каналтышна. Вӱд шолташ пуртымо чай гай, а сер воктенысе ошма янда гай когарта. Нимогай йот эл огеш кӱл, шер теммеш каналташ тыштат лиеш.
Урем дене ошкылмем годым тӱр пӧрт воктене шудым солышо пӧръеҥ деке лишемым. Тиде Сергей Васюткин, ялыштак ила. Дӧртыльӧ олаште ик чоҥымо организацийыште электриклан пашам ышта. «Уремыште шудым солкалем, субботникым ыштышна, ялым яндарын кучаш тыршена», — мане Сергей. Школышто тунемме жапшым порын шарналтен каласкалыш. Гитар дене Татьяна Умурбаева шокташ туныктен ыле, мане, изирак ансамбль лийын. Сергей казам, шорыкым, чыве-комбым ашнымыже, кум пай мландыште пашам ыштымыж нергенат ойлыш.
Сергей Васюткин деч тораштак огыл имне дене пашам ыштыше-влакым ужым. Тиде суртоза Игорь Сайтиев да тудын Сергей эргыже улыт. «Тоштырак олмапум пӱчкеден, пакчаште арулыкым ыштена. Имне ялыште кӱлешак, тудо шуко пашам куштылемдаш да виктараш полша», — ойлыш Игорь. Сергей эргыже Коми Республикыш пашам ышташ коштеш. Каныш кечылан толын. Йӱдвелне чоҥышо-монтажниклан ышта. Тудлан 28 ий, эше ӱдырым налын огыл. «Газетышкына сералтена, теве ӱдырымат муын пуэна», — маньым. Воктекна аваже Марина Ишимбаевна лишеме. «Сергей — кыдалаш шочшына. Игорь дене кум йочам куштенна, шым уныкана уло», — палдарыш озавате.
Ялыште тыге пашам ыштымым ужат да чонланат сайын чучеш. Икшыве ача-авалан полша, мӧҥгыжӧ толын кая, моло шочшо толыт, тугеже еш дене каналташ пакчаште верым ямдылаш лачеш толеш.
Анач ялым ончал савырнышна, вара корнына Пошкырт кундемыште ший мундырала шуйналте.
Тиде фотошто Зинаида Васинкина икшывыже да родыж дене пырля ошкылеш. Альберт пелашыжым мийымына деч ик кече ончыч вес тӱняшке ужатеныт. Ынде кумытшым ышташ манын, тудым шӱгарлаш ӱжаш миеныт. Тиде йӱлам Пошкырт кундемыште кумытшым, шымытшым да нылле кечыжым ыштыме годым шуктат.
Татьяна Пчёлкина.
Авторын фотожо.